Masahlana in Taariikhdu aaney duug laheyn iyadoo Dunida hurumartey
lagu Xisaabtamo nin kasta oo la yimaada Damaca hogaaminta xilka
Madaxweyne ee qaran ama dal dhan waxa mar kasta dib loogu noqdaa
Taariikhdiisa hore,iyo sooyaalka uyaala xumaan iyo samaan wax kasta
iyo raad kasta oo uu soo marey taas oo intooda badan lagu qiimeeyo in
ay markhaati leedahay oo Bulshada iyo shacabka uu codka ka doonayaa ka
warhayaan arimaha la taaban karo ee sifeyn kara dabcigiisa iyo
dulqaadkiisa.
Hadaba markaan hoos ugu soo noqdo nuxurka qormadan aan kaga hadlayo
raadadka Muuse Biixi(Gudoomiyaha-Kulmiye),oo wakhtigan u taagan in uu
kamid noqdo raga ku loolamaya jagada Madaxweyne ee hogaaminta
Somaliland oo uu Xisbigiisa ka yahay Murashax fadaladiisu cadcad
yihiin oo Xukuumada iyo Ganacsato wataan ololihiisana awood iyo
dhaqaale ladaba joogaan ayaa,waxan halkan ugu soo qaadanayaa arimaha
loo baahan yahay in lagu sifeeyo dabeecadiisa iyo dulqaadka uu
leeyahay Qisadii kusoo dhex martey Magaalada Wajaale isaga iyo Askari
ilaalo ka ahaa Birta Xuduuda u dhexeysa Somaliland iyo Itoobiya
halkaas oo ay ka gudbayeen isaga (Muuse-Biixi)iyo Maxamed Kaahin
Axmed(kuxigeenkiisa) maalin maalmaha kamid ah iyadoo ay wadadaasi
dariiqa koowaad u yaqaanaan itoobiyaanku ay ka gudbayeen boqolaal qof
ayuu Askariga ilaalada ahaa oo kamid ahaa Ciidanka Booliska Wajaale si
edaab iyo akhlaaq leh ugu wargaliyey in ay soo maraan ragan
masuulyiinta ahi Xarunta Socdaalka Wajaale oo aan birta kaantaroolka
ka fogeyn kana soo eegeysa Geesta Bari halkaas oo Maxamed Kaahin
arintaasi iyo wargalinta Askariga si wanaagsan u waafaqey haseyeeshee,
Gudoomiye Muuse-Biixi gaashaanka u daruurey in Askarigu siiyo
wargalintaas taas oo aad uga cadheysiisey islamarkaana, soo wada
jeedisey dareenka dadkii shacbiga ahaa ee ka gudbayey xuduuda markii
ay islabuuqeen,,,,,, Askariga iyo Muuse-Biixi oo aad ugu hanjabaya
kuna dhawaaqaya sided noo joojin kartaa miyaanad nagaraneyn yaa ku
farey in aad na joojiso, waxa kaa gaadha hadaad arki weydo iyo hadalo
kulkulul oo hanjabaad iyo hadidaadba leh waxa xusid mudan dareenka
arintaasi uu ka bixiyey Mujaahid Maxamed Kaahin oo u caalwaayey in uu
Gudoomiyihiisa saaxiibkii Muuse-Biixi ku qanciyo in aanu Askarigaasi
wax khalad ah laheyn balse, uu u sheegay oo kaliya talaabo sharci ah
waajibna ay ku tahey in ay sii maraan laanta socdaalka Wajaale
maadaama ay u gudbayaan dalka itoobiya laakiin Gudoomiye Muuse-Biixi
marnaba kuma qancin hadalka Maxamed Kaahin iyo shacbiga faraha badan
ee kusoo xoomey oo dhamaantood layaaban cadhada Muuse waxaanay dareen
isku mid ah ka qabeen ladqabada Maxamed Kaahin iyo tacadiga ku dhacaya
Askariga waajibaadkiisa oo kaliya farey Gudoomiyaha Kulmiye waala
isugu yimid buuqii iyo cadhadii marba marka ka dambeysa kusii korodhey
Muuse, waxaanu ku adkeystey in aanu gudbeynin ilaa iyo inta la
taxaabayo Askarigaasi oo uu ku hubsanayo in Saldhiga lagu taxaabay
taas, oo ay kaga amar qaateen,kana aqbaleen Saraakiishii Booliska iyo
Socdaalku oo Askarigii Iid-Dheere lagu taxaabay Saldhiga Booliska
Wajaale si loogu raali galiyo oo uu ugu qaboobo mase qarsoomin inta
kaga cadhootey shakhsiyadiisa ee shacabkii wajaale iyo kuwii socotada
ahaa ee dhacdadaasi la kulmey.
Waxaanan qormadeydan kusoo koobayaa ma maalintaas oo kaliya ayay aheyd
oo Gudoomiye Muuse wargalinta Askariga si cuqdad ah u fahmey mise waa
ficilo ka dhaca inta badan oo qaar kalena looga soo joogay aan ku
gunaanado doonista Muuse ee hogaaminta qaranka iyo dhacdada soo kala
martey Askarigii Wajaale.
Qalinkii: Cabdiqaafi Axmed Xasan
Wajaale Somaliland
Cabdiqafar13@hotmail.com