Waxa aan hore u maqli jirey af noolina waa hadlaa Eyna waa Ciyaa,waxa
Aan maanta qalinka u qaatey inaan jawaab qiima badan u celiyo mid
kamid ah shakhsiyaadka bilaa Taariikhda ah,ee xaqxagshada ladaba
Taagan ragii maskaxdooda iyo maalkooda, iyo muruqooda u hurey
Halganadii iska dambeeyay, ee badheedhahooda laabta u Dhigtey in ay si
Cad ula halgamaan Taliskii Siyaad Barre iyo Xukuumadii hore
Islamarkaana, rukun u ahaa Aasaaskii Xisbiga Kulmiye oo uu Hormuud ka
Ahaa Wasiirka Wasaarada Maaliyada Cabdicasiis Muxumed Samaale oo
Tacabkii iyo badheedhihii ay isla soo muteen Madaxweynihii Hore ee
Xukuumadii Udub Daahir Rayaale saqiir iyo kabiir markhaatiga loo
Yahey,waxaa aan aad ula yaabay in uu ninkaasi layidhaa Cabdifataax
Siciid oo inta ugu badan ee qurba jooga aan kamidka ahay ay ka
Warhayaan Taariikh xumadiisa Guulwadanimadiisa,ducfinimadiisa iyo
Sifaha shakhsiyadiisa ee aadka u liidata,layaabka ka sokow waxa Nasiib
Daro ah in uu isagoo aan is hubsan raga ka hadlaya arimahooda Iyo
Badheedhahooda hadal kii gunta ah iyo fariin lasoo faray ka daba
Tuuro, Waxa aan aad u xasuustaa in wakhtiyada qaar dalkan Ingiriiska
Cida aragtaa ay aad ugu qosli jirtey xiliyadii ololaha Xisbiga Kulmiye
Ee Madaxweyne Siilaanyo loogu halgamayey in kursiga la saaro
Xiisadiisu sida aadka ah u kacsaneyd maxaa yeelay waxa Lagawada
Dharagsanaa waagaas sifihii Madaxweynihii hore ee Somaliland Daahir
Rayaale Kaahin ugu magacaabay safiir kusheeg Natherland ah Kadib
markii uu Meydkii Marxuum Sheekh Ibraahim Sheekh Yuusuf Sheekh
Madar(Gudoomiyihii hore ee Golaha Guurtida Somaliland), kasoo raacay
cariga Ingiriiska London isagoo markii meydka Marxuumka la qorsheeyay
in loo qaado ciidii hooyo isku soo tuurey halkii Cusbitaalka ee laga
qaadayay oo ku ooyay anigaa raacaya anigaa dad ugu xiga tolaayeey aan
qaado tolaayeey aan qaado mabay xumayn oo taasi waa arin aad u fiican
laakiin, waxa aad loogu sii qosley markii Meydka Marxuum Sheekh
Ibraahim Qabriga lagu rogay ee Hargeysa laga soo dajiyay illaahay
naxariistii jano haka waraabiyee ficilkii ninkaasi sameeyay oo ay goob
joog ka ahaayeen dad badan oo maanta qaarkoodna
Geeriyoodeen,qaarkoodna nool yihiin illaahay naxariistii jano haka
waraabiyee Sheekh Axmed Nuux(Kuxigeenkii Gudoomiyaha Guurtida),ayuu
ahaa ninkii maroora dilaacay ee kuyidhi Madaxweyner Rayaale waar
ninkaasi kabaha ku qabsadey u oofi waxa uu kaa doonayo maadaama uu
Madkii Marxuum Sheekh Ibraahim Dibada kasoo raacay isagoo, isagana
dhirbaaxi gaadhay waar sidaada wax u weydiiso Madaxweynaha inkaari
kugu dhacdaye Meydka Marxuumkaan la socdey wax hakaga doonine,waa
Taariikh aan marnaba duugoobayn oo cad oo shaley aheyd, kabahaan ku
haystaaye ninkii Meydka Marxuumka la socdeybaan ahaye Madaxweyne
Safiirka Natherland ii magacow.
Inta caqiga badan iyo dadka Reer Somaliland wey garanayaan in ay taasi
damqasho ku sameyneyso cid kasta oo damiir lihi maxaa yeelay qof
waliba wuu garanayaa in marka hore cindigiisu ahaa ee uu u ooyay in uu
isagu sii raaco Meydka Marxuum Sheekh Ibraahim in uu wax ku doonto ama
xil ha ahaateo, ama wax kale ha ahaatee, haseyeeshee, aanay oohintiisu
dhab ka aheyn in uu u ooyay saciimkaa Somaliland oo dhan oo ka
geeriyooday aad baan uga cudurdaaranayaa inaan qabriga kasoo toosiyo
Sheekh Ibraahim laakiin waxay Taariikhda ninkani Cabdifataax layidhaa
ku suntan tahey in lagawada maroora dilaacay, markii la maqley ficilka
uu sameeyay qof kasta oo qurba joog ahina wuu ka warahayaa oo waalagu
takooray waagaas waxa uu sameeyay,waxa dhacady hadana in Bari dhaweyd
nin kuyidhi waar Cabdifataax walaahi inaanad dhul u dhaceyne waagii
waadigii Rayaale jaaniskii geeridii Sheekha uga faa,ideystaye maantana
Siilaanyo halkeed ka martey waxa uu ku jawaabay maantana xarfad kalaan
sameeyoo Baashaan Lugaha qabsaday, oo Haatufna waan u jawaabay, Cajiib
hadaba waxaan ninkaasi Xasuusin lahaa in ay xaaraan tahey in uu ka
daba hadlo raga tacabkoodii iyo fikirkoodii iyo halgankoodii magaca ku
yeeshay, ee aan meel xun magac ka raadin ee Geesinimadooda iyo
badheedhahooda ka midha dhaliyay maanta yoolkoodii iyo hankodii ku
socda waxaanan leeyahay waar dib isku eeg malaha Cabdicasiis Samaale
iyo Maxamed Biixi ma aha cidaad moodeyso ee waa rag kartidooda wax ku
noqdey waxaanay arintaadu kamid tahey nasiib darooyinka ku hadhey
Reerka (Sacad-muuse), gun iyo gabagabana waxaan ku leeyahay
Cabdifataaxow wax badan ayaan dul marey Taariikhdaadii xumeyd,e ma
jecli inaan lafta jabiyo oo aan soo wada faqo ee iska ilaali inaad
raga qiimaha leh ee dadnimo iyo diin cilmi iyo caqliba kaaga fiican
inaad hadal bilaa qiimo ah ladaba socoto,tanina jawaabtii haatuf wey
ka duwan tahey oo ragani tacabkooda ayay magac kuyeesheene.
Wa Bilaahi Towfiiq
Xasan Idiris Cali(odaxe)
London
xasanod13@hotmail.com