|
|||||
WAJAALE NEWS
Labaatankii Qodob Ee Aan Ugu Magaca Daray “M. Biixi Hoggaamin Aan La Mahadin! WQ; Cabdinaasir.
July 17, 2019 - Written by Editor:Labaatan qodob oo aan u arkay in ay sumad u yihiin dhama’ hoggaaminta Madaxweyne Biixi oo aan si googoos ah u wadaagnay ayaan haatan bartan idiinku soo gudbinayaa iyaga oo xidhiidh ah. Qoraalkani wuxuu ka turjumayaa aragtidayda qofeed iyo sidii ay wax iila muuqdeen, adna waxa aad xaq u leedahay in aad taada cabbirto ma dhibsan doono haddii aad igaga soo horjeeddo, xaqna uma lihid in aad badax-bannaanida aragtiinkayga ku xad gudubto. Ixtiraamku waa innoo dhex, waana waxa ugu weyn ee innaga dhexeeya. Khaladka farsamo ee ugu weyni wuxuu dhacay markii aan qarnigii 21aad askari keligii saxane ah oo wax walba yaqaanna u dooraynay hoggaanka dalka. Hasa yeeshee, bal aniga oo ka dab-qaadanaya hannaanka garasho ee hoggaanka dalka aqoonta aan u leeyahay sow ma habboona in aan halkaa ka oddoroso jahada aynu u kacnay in ay tahay mid aan u lunnay?! Astaamaha waaweyn ee guul-darrooyinka hoggaaminta M. Biixi farta ku fiiqaya waxa aan ugu horreysiin lahaa; 1; Waxa jira dhaqaale burbur noloshii dadka oo dhan taabtay, waxa gebi ahaan ba suuqyada ka istaagay dhiskii iyo kala-iibsigii dhulka iyo guryaha sababo la xidhiidha heehaabka sixirka Sarrifka. Ganacsatada oo la saaray culays badan oo aanay qaadi karinna waxa ay sababtay hoos u dhac ku yimid wax soo iibsigii. Sida oo kale, sarrifkii Dollar ka qiimaha ay ganacsatadu wax ku cashuuran jireen ayaa la kordhiyay. is biirsiga dhammaan arrimahaa aan xusnay iyo kuwa kale oo jira waxa ay suuxiyeen dhaqdhaqaaqii ganacsi ee suuqa 2; Jeelasha ayaa buuxsamay oo xadhiggii baa ciidda ka batay, waxa la xidhxidhay dad xasaanad haysta, taasina waa calaamad inna tusaysa in sharcigii uu duuduubay Madaxweyne Biixi mana aha wax cusube waa dhaqan askartu leedahay! 3; Ciidanka Qaranka dhexdiisa waxa ku faafay xannuun halis ku ah midnimada cududda ciidan qaran. Taasi oo salka ku haysa siyaasad gurracan. 4; Shan iyo toban bilood ayuu madaxweynuhu xallin kari la’ yahay khilaaf aad iyo aad u yar oo ku saabsan wax ka beddelka guddiga doorashooyinka. Taasi oo haatan u eg in madaxweynaha oo halka uu qabsado loo jaro ma ogi’e aan xal kale jirin. Doorashadana dalka wax badan baa kaga xidhan, daneeyayaashuna inta badan safarradii ay dalka ku yimaaddeen waxa ay madaxda dalka oo uu Madaxweyne Biixi ugu sarreeyo kala hadlayeen qabsoomista doorashada. 5.Madaxweynaha walaalkii ayaa inta uu qurbe ka soo guuray dad masaakiin ah ku dulmaya shaadhka walaalkii Madaxweyne Muuse Biixi oo dhulkoodii ka kicinaya awood na u haysta. Waa ceeb, waa wax aan dhicin intii aan garaadsaday, waa wax laga yakhyakhsoodo marka damiirku nool yahay! 6.Hargeysa oo aan ka war qabo waxa xidhmay lix shirkadood oo kuwii dhiska ah oo iskugu jira yaryar iyo waaweyn, sida oo kale waxa xidhnay joornaallo badan, hudheellada albaabada la isku laabay kaddib intii uu hoggaanka dalka M. Biixi qabtay iyagu way tiro beeleen! 7.Musuqa iyo xatooyada xoolaha ummaddu iyagu waa war la qabaa xiiso ma leh oo wax ba sheeg madiisu idiin tari mayso. 8.Saami-qaybsiga; Horta saami-qaybsi lama odhan karee WADA-QAADASHADA haddaan wax ka idhaa habka uu madaxweynuhu yeelay waan ka xishoonayaa in aan wax ka qoro. Xikmad Soomaalidii ahayd “LABA WALBA ISA SAARAY OO, LABA ISMA SAARIN” ayaa maskaxdayda ku soo dhacday waxa aanan filayn habkan madaxweynuhu yeelay. Madaxweyne M. Biixi nin weyn oo qabiili ah oo dheg-xumada reerkiisa wixii ku keenaya kala ordi doona ayaan u haystay. Hasa yeeshee, taana waa beeniyay oo wuxuu xukumaddiisa u soo dhistay, sidii oo aan la noolaan doonin! Quruxda Somaliland iyo wada jirkeeda muu dhawrin, midnimada Isaaq dhexdiisa muu dhawrin, aqoon wax kuma soo xulan, Khibrad iyo waayo-aragnimo kuma dooran golahiisa wasiirrada. Hal qodobbaan dhanna u dhaafin waayay oo ah in RABBAAYAD ay wada yihiin Wasiirradiisu ayaan u arkay tiir-dhexaadkii xulashada M. Biixi. 9;Dagaalka Puntland; Gambadha iyo Tuke-rag oo 22 kilometre isku jira dhaqaaqa ciidanka Somaliland sameeyay macne alle macne ku jiray mar haddii aan xadka la gaadhayn oo aan ahayn; – In dhaqaale ahaan lagu burburay, – In niyad-jabin ciidan laga dhaxlay, – In khasaare naf iyo maal oo labada geesood ba ahi ka dhashay iyo In lagu waayay taageero badan oo dadkii deegaanka lahaa ahi ma jirto. Hadda ba caqliga bed-qabaa wuxuu ku weydiinayaa haddii aan ujeedku ahayn in xadka la soo xidho waxaas oo khasaare ah maxaa loo galay?! Isku soo-wada-xoori oo in Madaxweynuhu dagaal u xiise qabay oo uu ka raagay sidaana lugu galay dagaal aan loo diyaar ahaan oo rabitaanka Madaxweynaha salka ku haya hasa yeeshee aan xikmad kale ku jirin uun baan dhanna u dhaafin waayay. FG; Lix goor baan maray intii dagaalku meesha ka socday ee ciidanku is hor fadhiyeen waxa aan ahay nin ugu yaraan qiyaasi kara faraqa labada ciidan agab ahaan, tiro ahaan iyo tayo ahaan ba. Sida oo kale, xaggan Somaliland na waan ka warqabay, xagga Puntland madaxda dawladda ugu sarsarraysa ayaan la kulmayay oo arrintan waxka weydiinayay. Geesta kale labada shacab ee Somaliland iyo Puntland ba ra’yigooda iyana xog ogaal baan u ahaa. Gaar ahaanna beesha Dhulbahante ee la isku kor dilayo aragtiinkooda dagaalka wadaad iyo waranle ba waan ka war qabay. Intaas oo dhan marka aad isku geyso dadka ugu habboon ee arrintaa wax ka odhan kara ayaan ka mid ahay, faanna maaha, beenna maaha! Dulucda hadalkayguna waa in aan Soomaaliland dagaalkaa ku guulaysan. Sababtuna waa in ciidanka qorshe la’aan lagu dagaal galiyay. 10; Dhaqan madaxeed, dul madaxeed, af madaxeed iyo gacan madaxeed midna qaranku kuma qabo M. Biixi Sida aad wada og tihiin waxa jira sifooyin wanaagsan oo qofkii talo ummaddeed haya ee lagu arko ku ammaannan yahay ama lagu majiirto. Sida oo kale, kuwa iyana kuwaa lidka ku ah oo ciddii lagu arko bar madaw ku ah oo dadku kaga fiigaan iinna ku ah qofka caadiga ah madax na hadalkeed ba daaye waxaana ka mid ah kuwa aan kor ku soo xusnay! Saddexdan arrimood ee aan is-daba-dhigay mid walba maraggiisa iyo markhaatigiisa ayaan ku lifaaqi si luugu qanci karo. Aan sidan u kala horreysiiyo;
Dhaqannadii madaxweyneyaashii Somaliland u kala dambeeyay laga bartay, gaar ahaan kuwii wanaagsanaa ee xasuusta reebay oo aan kuwan hoose hogo-tusaale uga soo qaadan karno, waxa ka mid ahaa; XILKASNIMO IYO TUDHAALE; hoggaamiye kasta marxallado adag oo aayaha dadka iyo dalka ba shucaac geliyay ayaa soo maray. Hasa yeeshee, xal u helista mushkilaadkaa waxa sees u ahaa xilkasnimada iyo tudhaalaha hoggaanka dalku la yimaaddo. Taasina waxa ay ka dhalataa dareenka madaxnimo ee hadba hoggaanka laga arko. kaasi oo haddii uu gaadhsiisan yahay heer uu dareemayo in ummadda oo dhan uu mas’uul ka yahay xil na ka saaran yahay waxa dhacdooyinka siyaasiga ah laga arkaa dhaqankiisa madaxnimo. Hadda ba Madaxweyne Biixi markii uu mucaaridka ahaa iyo hadda oo uu madaxweyne yahay wax farqi ah oo u dhexeeya ma jiro. Dareenka madaxnimo qawl ahaan iyo ficil ahaan ba kama muuqdo. Shacabkuna indhaha Madaxweyne Biixi waa u laba uun. Cid raacday oo isaga la jirta iyo cid aan isaga raacin oo ka soo horjeedda! CAFISKA IYO CALLOOL FAYOOBAANTU DHAQAN UMA AHA M. BIIXI Cafisku waa sifooyinka aadka u wanaagsan ee lagu guulayso waana wax aan dadka badankoodu isku karin, shakhsiyaadka cafiska caadaystaa dadka way ka tilmaaman yihiin. Aar-gudashadu maaha dhaqan madaxeed M. Biixi aar-gudashadu waa u caado. Maalin ninkii il-qalloocda ku eegay M. Biixi ma illaawin ma awoodo sidii (AHN) Madaxweyne hore Maxamed Xaaji Ibraahim (Cigaal) iyo Axmed Maxamed Maxamuud (Siilaanyo) in uu xil u magacaabo kuwii ugu xagxagashada xumaa ee dhibay. Taasi waa arrin ragannimo badan u baahane haddii ciddii M. Biixi maalin hadal xanaf lehi dhex maray ay ka eed la’aato buro ayay siddaa!
Xadhigga badan ayaa calaamad u ah damqashada iyo dul yaraanta M. Biixi. Sida oo kale cabashada, gocoshada, tamashada iyo garnaqsiga uu had iyo gooraale warbaahinta la taagan yahay ayaa ka marag ah baraq-nugaylka iyo bayrtiisa. Wuxuu se illowsan yahay in ay madaxi tii la caayo tahay! Cali Jaamac Haabiil (AHN) mar uu hoggaamiye Xirsi la odhan jiray ammaanayay meerisyadii dushiisa uu ku xusay waxa ka mid ahaa; Gaadiid la dhaanshuu ahaa, gibil ma diidaane Guraduu na wada saari jiray, goconeeyee mooyi.
Tan iyo maalintii la doortay Madaxweyne Biixi maalin uma hadal si madaxweyne. Habka asluubta badan ee madaxdu u hadasho ee sababta u noqdo in la xiiseeyo oo aad loo dhegaysto waxa ugu mudan qodobbadan;
HADDALLADII DEELQAAFKA AHAA EE M. BIIXI HAWADA MARIYAY WAY BADNAAYEENE BAL KUWAN WAX KU DAR. Soomaalidu waxa ay ku maahmaahdaa Af-xumo nabadna waa kaa kaxaysaa colaadna wax kaagama tarto. ” Reer Berbera dadka badda u dabbaal yimaad bay kabaha ka xadaan!” M. Biixi “Awoowyaashiina waanu ka adkayn (Daarood), idinkana waanu idinka adkaanay, aabbayaashiina waanu ka adkaanay!” M. Biixi Cabdi ” Ogaadeenku dabaasha ma yaqaannaane ballay bay badda moodayaane yaanay liqine ka illaaliya” M. Biixi. “Ayuub waa sodoh” M. Biixi ” Ciise iyo Samaroon nooma sinna!” M. Biixi
Gacan gudhnaantu waxa ay ka mid tahay saddexda Soomaalidu sheegtay in madaxnimadu eeddo. Gacanta irmaani waxa ay sababtaa in dadku hoggaanka ku soo hirto oo lugu soo ururo, ag jooggiisana la jeclaado, taasi oo haybadda madaxnimadana bisha. Hadda ba gacan-gudhnaantu waa mid ka mid ah dhalliilaha ugu muuqa dheer ee M. Biixi. Weli qof la kulmay oo isaga oo faraxsan ka soo baxay lama sheegin madaxdii ka horreysayna qofka la kulmaa isaga ayaa wax bixinta askarta irridda madaxtoonyada ka bilaabi jiray. Hadda garo oo wax isagu gaar u leeyahay laga martiyi maayo’e qasnaddaa ummadda ee uu dul fadhiyo dadku xaq bay u leeyihiin wixii Alle u qoray in ay ka qaadaan.
December 24. 2017 oo ahayd maalintii xilka loo dhaarinayay, khudbaddii madaxweyne Muuse Biixi Cabdi jeediyay iyo ballamo uu ummadda u qaaday wixii ka qabsoomay, ayaan bartan idin kula wadaagi. Marka hore se ballanqaadka sidii M. Biixi u dhigay ayaan u soo qaadan doonaa. Kaddibna, waxa ka qabsoomay ayaan faalladayda raacin. Qodobbada ugu muhiimsanna waxa ka mid ahaa; ☆ “Doorashadii Madaxtooyada iyo Xanafteedii Waxaan diyaar u ahay oo tallaabooyin keedii u horreeyeyna aan qaaday oo haddana aan wadaa in wax allaale iyo wixii xanaf ka dhashay Doorashadii Madaxtooyada ee dalka ka qabsoontay in aan bogsiiyo oo weliba aan diyaar u ahay in aniga la igu jiifsado iyo xisbiga KULMIYE lagu jiifsado oo walaalahayaga waxtirsanaya aannu bogsiino, iyagana waxa laga rabaa walaalahayaga waxtirsanayaa inay garqaataan, wax baan kaa tirsanayaa kuuna soo fadhiisan maayo innama kala qabato, dhaqana umaynu lahayn.” M. Biixi ” Xanaftii doorashada wax ka qabashadeeda iyada daaye, dab ayay xukuumaddu ku sii hurisay oo meelo xilligaa madaxweynuhu khudbaddan jeedinayay bed qabay ayuu hadda xannuunku ku fiday. Xisbiga Kulmiye oo uu madaxweynuhu ballanqaaday in uu xataa haddii lagu jiifsado raali ka noqon doono ayaa adyadda iyo xajiimaynta illaa hadda ku wada saraakiisha ugu sarsarreysa ee xisbiga qaran ee Waddani. Waxaana ugu dambaysay in Wasiirro xukuumadda ka mid ahi guddoomiye Cirro ku eedeeyeen in aanu weligii May. 18. Maalintii Somaliland xorriyaddeeda dib ula soo noqotay aanu munaasibaddeeda ka soo qayb gelin. Taasi oo aan heer wasiir ku ekeyne Madaxweyne Biixi laftiisu munaasibaddii May. 18. 2019 uu fagaare la soo istaagay, isla arrintan oo didinaysay xisbiga Waddani iyo taageereyaashiisa ba. Soomaali gar waa loo wada Islaam ayay odhan jirtee hadalkaa ka soo yeedhay Madaxweynaha iyo wasiirradiisa ma waxa ka muuqata tanaasul iyo in ay ogolaansho in lagu jiifsado mise gardarro hor leh?! ” Cabdinaasir Axmed Abraham. ☆ “Qabyooyinka qarankeena waxa ka mid ah:
” Xilli muddo xileedkii madaxweynaha laba sanno iyo dheeraad dhammaadeen Toddobadan qodob ee uu ballanqaadkiisa ku xusay madaxweynuhu iima muqdo horumar laga sameeyay. ○ Saboolnimada wax ka qabashadeeda xaggeeda ba looma dhaqaaqin ayaan ku dhaafi lahaa iyada. ○ Sixir-bararku meel walba uu taabtay intii xukuumaddani joogtayna kobocii ugu weynaa ayuu sameeyay. Waxaana dhaqaala-yahannadu u aaneeyaan go’aannadii cilmiga iyo caqliga aan midna ku dhisnayn ee xukuumaddu ku soo rogtay shirkadaha lacagta maamulkeeda qaybta ku leh ee shaqada bandiga haya. Bal haddaan is-weydiinno go’aankii dawladdu shaacisay ee ahaa in aan wax ka yar $100 la isku diri karin Zaad ama E-dahab ahaan muxuu shacabka taray ee aan waxyeello ahayn?! ○ Xagga musuqa haddaan qoollaalinno 18 hay’addood ayuu hanti-dhowrku ku helay musuq-maasuq. Kuwaas oo aan wax tallaabo ah laga qaadin. ○ Adeegsiga qabyaaladdu cirka ayuu isku shareeray qaraabo kiilka madaxweyne Biixi sameeyay ayaana sii kobciyay aragtidayda madaxa bannaan sida ay ila tahay. ” Cabdinaasir Axmed Abraham.
Xirfadda maamulka ee madaxweyne Biixi waxa ka muuqata saboolnimo badan inkasta oo hoggaaminta layliga ah aalaa ba dheel-dheelligu caado u yahay, haddana calaaamadda ugu weyn ee farta ku fiiqaysa in madaxweynuhu ku haftay hawlaha maamul ee dawladnimo waa in uunu maamul daadajin samayn. Wax kastana in uu isagu qabto illaa heer wasaaraddeed.
In waayahaaga hadba laga akhristo dhafoorkaaga waa sifo xagga hoggaaminta iin weyn ku ah, dabarka iyo xakamaynta dareennada murugo iyo kuwa farxaddeedna waa arrin daruuri ka ah dunida siyaasadda. Hadda ba haddii maamulka dareennadaadu farahaaga ka baxo waxa cadawgaagu uga faa’iidaysan karaa in uu hadba xaalkaaga dareen ee oogadaada ka muuqda qorshihiisa uu ku jaangooyo. Ummaddu hoggaankeeda ayay u ekaataaye wasiiradda xukuumadda M. Biixi waxa ay u badan yihiin kuwa aan iyana awood u lahayn in ay xakameeyaan dareenkooda. Taasina waxay keentay is barbar yaac iyo caaddifad badan oo shacabnimo oo madaxda dawladda ugu sarsaraysa ka muuqata. Haddaad suxufi tahay iyo haddaad qof caadi ah tahay ba aad bay kuugu sahlan tahay in aad madaxweynaha Qaranka erey kaga cadhaysiiso weli ba heer uu gaadho in ummadda oo dhan dareento inta uu cadhooday. Sawirkan aan soo qaatay in uu madaxweynuhu cadhaysan yahay ma shaki baa kaaga jira?! gaar ahaanna luuqad jidheedka cadhada iyo farxadda waxa laga dheehdaa, dibnaha, sujuudda iyo indhaha.
Aalaa ba madaxda dhaqashada badani dhaxal goor dhow lagu majeerto kama tagaan sababtuna waa in sida caadiga ah magaca iyo manfaca hoggaamintu aanay jid keliya wada oollin. Sidaa darteed, madaxda inta ay xilka hayaan dhaqashada aadka ugu mashquulaa ma haleelaan feker iyo wakhti in ay geliyaa arrimaha masiiriga ah ummaddu taladooduna sidii ay roodhi badan u kaydsan lahaayeen si aanay gaajo ugu dhiman meel na uma dhaafto. Dhul badan, guryo badan, ganacsiyo hor leh iyo saamiyo shirkado hadda dhidibada loo taagayo intaasi ba waxay iskugu jiraan wax hadda innoo muuqda iyo wax aan fillayno dhawaan ba.
Tan iyo maalintii uu xilka qabtay waxa aan hoos u ogahay inta mashruuc ee uu qoyskiisa uun siiyay. Haddii wadku innagu simo waxa hubaal ah in aad arki doontaa, carruur uu M. Biixi dhalay oo ganacsato ah, kuwa uu abti u yahay oo ganacsato ah iyo kuwo uu la xiddid ah oo baayac-mushtar waaweyn ah.
Maadaama aanay ku salaysnayn runnimo go’aannada siyaasiga ah iyo maamul ee uu soo saaro midna ma taabbo galo, dhawr arrimood haddaan ka soo qaato,
Xagga tacliinta haddaan ka eegno haddaan idhaa aqoontii ciidan iyo xallin khilaafeed uu M. Biixi midna innama anficin Somaliland iyo Soomaaliyana xilligiisii ayay Cirka ku kala adkaadeen oo Soomaaliya ku guulaystay aqoontiisii ciidan cireed wax ba innama tarin. Waxbarashadii M. Biixi waxa laga xusi karaa, Sanadihii 1970 illaa 1973, wuxuu tababar sarkaalnimo siiyay Midowgii Soviet. Sida oo kale 1981 ilaa 1982 tababar ku qaatay saldhigga milliteriga Mareykanka ee gobolka Ohio kaas oo lagu magacaabo “Dayton Air Base” Aqoontiisaa waayo-aragnimadiisa ciidan Khilaafka ciidan iyo ka shacab xal u helistooda midna waxba way innaga tari wayday. Ugu dambaynna 2008 illaa 2010 wuxuu ku jiray Kuliyadda xallinta Khilaafaadka ee jaamacadda Hargeysa.
Kudhawaad soddonkaa sanno ee Somaliland jirtay ee kursiga afarta madaxweyne ugu horreeyeen mid aanu hagardaamayni ma jirin xataa Siinyo ku dheh oo waxaasina waa nabsi uu dhitaystay oo haatan la gaadhay xilligii uu maali lahaa. Sidaas oo ay tahay ayuu M. Biixi cabbanaan badan leeyahay.
Xoog wax ku xallintu waa xirfad nolosha kaynta ku habboon, hasayeeahee siyaasaddu waa waxa afka qalaad lagu yidhaa” Art of possibility.”
Ixtiraamka oo ah waxa ugu weyn Aadamuhu kala helo haddii uu meesha ka baxana aanay gabi ahaanna suurto-galayn waxa macaamilaad ahi qofna kuma qabo M. Biixi xataa kuwa lacagta leh ee isaga taageersan ee dhisaya ku dar oo. Isku soo wada xoori oo Muuse Biixi barta ugu wanaagsan ee laga istaagi karaa waa ka soo horjeedkiisa. MAHAD ALLE IYO MAGAN ALLE QALINKII; CABDINAASIR AXMED ABRAHAN. COMMENTS
|
LINKS
|
||||
|