Addis Ababa (WJN)- Hooyo ka soo jeeda dawlada deegaanka Soomaalida Itoobiya, ayaa su’aalo muhiim ah soo bandhintay ka dib markii ay ka qayb gashay kulan uu ra’iisal wasaaraha Itoobiya la yeeshay in kabadan 2,000 oo qof oo ka kala socday deegaannada Soomaalida, Cafarta, Gambeella, Harari iyo Benishngul-Gumuz.

Iyada oo goobta ay ku sugnaayeen ergadii deegaannada 5-ta ee hore looga yaqaannay deegaannada bahwadaagta la ah xisbiga talada dalka Itoobiya haya ee EPRDF waxaa makrafoonkii qaadatay hooyo ka socotay deegaanka Soomaalida waxaana hadalladeeda ka mid ahaa qodobbo xasaasi ah.

“Deegaanka Soomaalida, oo ka mid ah deegaanada shanta ah ee loo yaqaanno inay yihiin kuwo dib uga dhacay xagga horumarka deegaannada dalka intiisa kale, haddana wuu deegaanka Soomaalida ka sii dib dhacsan yahay afarta deegaan oo ay isku kaashadda ku wada jiraan, taasoo ay ugu wacneyd hoggaan xumada xisbiga talada dalka Itoobiya hayeye ee EPRDF” ayey tidhi.

Dhanka Horumarka

“27-kii sano ee la soo dhaafay haddaynu nahay shanta deegaan waxaan ahayn daawadayaal waxaana naloo bixiyey bah wadaag, waxaa dalka sida ay doonaan ugu amar taagleynayey afarta deegaan ee ku bahoobay xisbiga talada dalka haya oo keli ah.”

“Tobankii sano ee ugu dambeeyey dadkii hoggaanka noo soo hayey ka deegaan Soomaali ahaan waxay ahaayeen waraabe aan waxba hambeyn wax la cuno mooyee wax hormarin ahna mayna aqoon” ayey tidhi.

Deegaanka Soomaalida oo baaxaddiisa aad wada garaneysaan waxaa Horumar naga soo gaadhay dhinaca Itoobiya xagga waddooyinka waddada isku xidha Jigjiga ilaa Godey iyo mid dhawaan la billaabay oo ka baxeysa Baabili oo Godey Tageysa, aaway deegaanka intiisa kale deegaanka dhanba ma Godey-Baabili ama Jigjiga iyo Baabili unbaa?

“Baahida ugu horreysay ee aan xukumadda Dr Abiy ka dalbaneyno waxaa weeye waddooyin ha la inoo dhiso ayaan leeyahay” ayey tidhi.

iyadoo hadalkeeda sii wadata ayey tidhi: “Hadda maamulki waraabaha ahaa ilaahaa ina dhaafiyey oo waxaan helnay maamul dadkiisu jecel yihiin oo diyaar u ah iney wax noo qabtaan idinka oo iskaashanaya deegaan iyo federaalba inaad horumar na gaadhsiisaan ayaan dooneynaa”.

Tirakoobka dadka iyo guryaha

Waxay Hooyo Raxma ayaa sidoo kale Ray’iisal wasaaraha waydiisay dhanka tirada dadweynaha iyo hannaanka guriyeynta.

“Cabashadeenna ku aaddan tirakoobka dadka iyo guriyaha ee afaraad adiga Dr Abiy ah ayaan kuu soo gudbineynaa waxaanna leennahay haddii aan nahay shacabka deegaanka Soomaalida waxaan kuu sheegeynaa inuu noo cuntamin sida ay dowladda wax u waddo”.

“Mudane Ra’iisal wasaare wax badan maadaama ay ka khaldan yihiin tirakoobka afaraad sida uu uga dhacayo deegaanka Soomaalida waxaan kaa codsaneynaa arrinta tirakoobka dadka iyo guriyaha ee ku aaddan Soomaalida in dib loo eego”, ayay tidhi Raxma.

Dagaallada Xudduudaha

“Xadka aan wadaagno annaga iyo deegaanka Oromada ee aan walaalaha nahay waxaa in mudda ah ka socda dagaallo, dagaalladaasina ma aha mid ay labada qowmiyadood wadaan dadbaa ka shaqeeyey inay colaad daba dheeraato na dhex marto.

“Mudane raiisal wasaare qof Soomaali ah inta Jigjiga uu ka soo baxo dhulka kuma soo safri karo oo Oromia ma dhex mari karo, dadku waa walaalo arday ayaa jirta jaamacadaha dalka wax ka barata qof danyar ah ayaa jira oo aan awoodin inuu diyaarad sii raaco oo soo raaco, anagaba wey na dhex socdaane iyagu maxay waddada nooga xidheen arrintaasi degdeg wax ha looga qabto dhib aad u weyn ayaan ku qabnaa”, ayay tidhi.

Arrinta mideynta Xisbiga

“Haddeynu nahay Soomaalida dalka itoobiya waxaan soo dhaweyneynaa arrinta mideynta xisbiyada dalka oo ay Soomaalida ka mid tahay in lala mideeyo xisbiga talada haya, maxaa yeelay 27 sano ayaan dulmaneyn waxaan hadda heleynaa xaqii aan dalka ku laheyn”.

“Balse waxaan marnaba oggoleyn raallina aan ka noqoneyn xubnihii hore ee xisbiga ka tirsanaa inta ay maamullada heer tuulo ilaa heer deegaan ku jiraan wax mideyn la yidhahdo oo aan aqbaleyno ma jirto” ayay tidhi.

“Sida deegaannada kale xisbiyadooda loo nadiifiyey xisbiga kor iyo hoos dib u habeyn ha lagu sameey markaasaan midaynta si niyad ah u taageereynaa”.

Soomaalidu shan jeer ayay qaxday

“Ergo ka kala socota shan deegaan ayaan hadda halkan ku fadhinnaa ma jirtaa qowmiyad aan Soomaali ahayn oo shan jeer qaxday bal aan idin weydiiyee? jawaabtu waa maya, ma jirto qowmiyad aan Soomaali ahayn oo qaxday”.

“Xilligi Minilik waan qaxnay, xilligii Xayla Sillaase waan qaxnay, Xilligii Mangiste waan qaxnay, Xilligii Meles waan qaxnay, hadda oo aad adiga Dr Abiy dalka Hoggaamineysidna qaxa weli wuu nagu socdaa”.

“Deegaannada kale oo dhan qof walba guriga uu ku dhashay ayuu ku barbaaraa, kuna gaboobaa kuna dhintaa annaga laakiin haddaan Soomaali nahay waddankannaga 5 jeer ayaan ka qaxnay muddadaa qarniga ka badan”.

Ugu dambeyn, waxay hadalkeeda ku soo gabagabeysay: “annagu waxaan dooneynaa nabad oo colaad ma dooneyno, dil, qax, barakac, dhac iyo boob intaba waan ka soo daalnay hadda waxaan u baahannahay nabad waadna mahadsan tihiin”.

WAJAALENEWS DESK

JIGJIGA OFFICE

WAJALENEWS@GMAIL.COM