Addis Ababa (WJN)- Baarlamaanka Itoobiya ayaa madaxweynaha dalkaas markii ugu horeysay shalay u doortay haweenay , taas oo magaceedu yahay Sahle-Work Zewde, oo 68 jir ah, taas oo badashay Mulatu Teshome.

Ka sokoow warka weyn ee ah in gabadhani ay noqonayso qofka kaliya ee dumar ah ee qaaradda Afrika dal ka mid ah madaxweyne ka noqota xilligan, waxay dad badan isweeydiinayaan awoodaha dhabta ee uu xilkani la imanayo.

Awoodaha madaxweyne maamuuseedyada

Itoobiya oo kaliya ma aha, dalal kale ayaa ku shaqeeya nidaamka xilka Ra’isal wasaaraha uu ka xoog badanyahay kan madaxweynaha , waxaana dalalkaas ka mid ah Hindiya oo leh Ra’isal wasaare awood badan iyo madaxweyne hab maamuuseed uun ku shaqeeya.

James Manor waa bare wax ka dhiga Mac-hadka culuumta dalalka Barwaaqo Sooranka ah ee London, mar ay BBC-da wax ka weeydiisay awoodaha madaxweynaha dalka Hindiya oo sanadkii hore loo doortay Ram Nath Kovind, ayaa sheegay in madaxweynayaasha noocan ah aysan kaliya ahayn ‘tiimbare’ wax lagu dhufsado, ayna leeyihiin awooddo la fahmi karo.

Madaxweynayaasha Hindiya ayaa talo siiya wasiirada, waxa ay sidoo kale wasiiradda ka dalbi karaan in ay dib uga laabtaan go’aanada qaar ee ay qaataan. Waxa ay samayn karaan hadal-jeedin ay kaga hor iman karaan go’aanka xukuumadda, taas oo aragtida dadweynaha wax ka badali karta.

Caadi ahaan waa xil dhexdhexaad ah, oo si isku mid ah ula dhaqma mucaaradka iyo xisbiga talada haya.

Waxa ay u madax banaanyihiin in ay Ra’isal wasaaraha ka aqbalaan in baarlamaanka la kala diro iyo in kale haddii ay baahideeda timaado.

Sannadkii 1975-tii, Madaxweynihii Hindiya Fakhrudiin Cali Axmed waxa uu Ra’isal wasaare Indira Gandi ka aqbalay in dalka la galiyo xaalad degdeg ah, balse waxaa jiray madaxweynayaal kale oo si cad uga hor iman jiray go’aamadda ra’isal wasaaraha, tusaale sannadkii 1987-dii madaxweyne Giani Zail Singh ayaa Ra’isal wasaare Rajiv Gandhi ka diiday in uu aqbalo sharci muran weyn dhaliyay oo baarlamaanka uu ansixiyay, kaas oo markii dambe la laalay.

Waxaa xitaa la sheegay in madaxweyne Giani uu ku fikiray in uu kala diro xukuumaddii Rajiv Gandhi sababo la xidhiidha sidii ay u maamushay heshiis hub lagu soo iibsanayay.

Madaxweynaha dalka Dominico waxa uu leeyahay awooddo ay ka mid yihiin furitaanka baarlamaanka, aqbalista safiirada cusub ee ay dalalka soo dirsadaan , waxa kale oo uu madax u yahay ururada sida kan dadka waayeelka, kan curyaamiinta iyo xitaa waxa uu hormuud ka yahay kuwa samafalka sida Bisha Cas ee Dominica.

Awoodaha Madaxweynaha Itoobiya

Waxa ay ku cadyihiin qodobka 71-aad ee dastuurka dalkaas, waxaana ka mid ah sida lagu faafiyay bogga rasmiga ah ee dowladda Itoobiya ee http://www.ethiopia.gov.et.

Waxaa ka mid ah magacaabista safiiradda kadib markii talo soojeedinta ay ka timaado Ra’isal wasaaraha. Waxa kale oo uu madaxweynaha qaabilayaa safiirada cusub ee ay dalalka kale Itoobiya usoo dirsadaan.

Waxa uu saxeexayaa xeerarka maxaliga ah iyo heshiisyada caalamiga ah marka uu baarlamaanka meelmariyo, waxaana kadib lagu soo saaraa faafinta rasmiga ee lagu magacaabo Negarit Gazeta.

Waxaa kale oo uu madaxweynaha bixinayaa darajooyinka ciidanka ee sare kadib soo jeedinta Ra’isal wasaaraha.

Iyo ugu dambeyntii madaxweynaha Itoobiya waxa uu bixin karaa cafis, gaar ahaan maxaabiista iyo dadka dambiyada kale duwan loo heysto.

SOURCE: BBC SOMALI