Warbixin Daboolka ka Qaaday Jidadka Uu Maro  Musuqmaasuqu Iyo Masuuliyiinta Ku Sugta Marinkiisa Oo Noqotay Madaxdii Shalay Madaxda Maanta,   Madaxda Barri Iyo Maalqabeenada Waawayn Oo Kaalmaha Hore Ka Galay.  

Waa Maxayse Xidhiidhka Ka Dhexeeya Xarafka [ M] Iyo Musuqmaasuqa?

Qalinkii Erayadii Abwaan Sacad X Maxamuud Gadhle

Maansadan faca waynlee

Musuqmaasuqa diiday

Mabda”ay gudbinayso

Mitidbay ku tahoo

Kuma maagin ashkhaasiyo

Masuulkaan ka dhex muuqan

Marlabaadna abwaanku

Musuquu ciriqiisiyo

Marinkiisa arkoo

Meeluhuu ku nagaadee

Marfashka uu ka samaystuu

Madhaal kuugu tilmaamay.

Waana xaaja maroortoo

Masuulkii ku shaqeeya

Umaduu matalaayo

Milguhuu ka dilaa

Mugdibuu galiyaa

Dakhliguu madhiyaa

Makhalkuu Gudhiyaa

Sharciguu Murgiyaa

Maqluubkuu u Rogaa

Markaasuu madaxooga

Ka,yeelaa Mijahooda.

Aafada Musuqmaasuqu waa cudur  dhib wayn ku haya  habsami u socodka hanaanka  dawladnimo dalkasta oo Aafada Musumaasuqu dabarka goostaana waxay bulshadiisu daris u noqdaan sarif barar cidhiidhi nololeed iyo dhaqaalaha oo gacanta u gala koox yar  waxayna taasi sobobta cadaawad iyo isnacayb bulshada dhexdeeda ka dhaca   waxaana suuro gal noqda  awood maroorsi colaado gaajo iyo barakac Ku soo noqnoqda  guud ahaan wadamada Soo koraya ee Afrika hormood ka tahay.

Calaamada koowaad ee lagu garto Qaran kasta oo Aafada Musuqmaasuqu xakamaha goosto waxaa lagu gartaa Hayadaha u qaabilsan la dagaalanka ayaa gabi ahaanba noqda kuwa hawl gaba oo aan waxba ka qaban karin Aafada Musuqmaasuqa ugu danbayna iyagu qayb ka noqda macaamilka Musuqmaasuqa .

Sidoo kale Aafada Musuqmaasuqu waxay  sobob u tahay gaajada iyo daranyada Malaayiin qof oo ku nool aduunyada guudkeeda gaar ahaan Afrika iyo  wadamada loo yaqaan dunida Sadexaad waana maraga Koowaad ee calaamada u ah wadanka Aafada Musuqmaasuqu dabarka goosto waa maamul xumo baahsan Waxaana mid lagu xusi doono Sooyaalkiisa  Madaxwayne kasta oo dalkiisa u horseeda Musuqmaasuqa  hadiise aan hoos ugu daadago dulucda maqaaalkayga kooxda tobanka ayaa dalkasta hormood  u ah  Aafada Musuqmaasuqu waa tobanka  kooxood ee qormadan ku falanqayn doono  waana Astaamaha waawayn ee lagu garto  Dalkasta oo Aafada Musuqmaasuqu xakamaha goosto anigoo qoraalkan mid mid farta ugu fiiqi doona kaalmaha  ay ku kala Jiraan kooxda dhiig miiratada ah ee ku heshiiyay Aafada Musuqmaasuqus .

Waa Maxayse Xidhiidhka Ka Dhexeeya Xarafka [ M] Iyo Musuqmaasuqa?

1; Madaxwayne

2; Muxaafid iyo mucaarad

3; Madaxtooyo

4; Maalqabeenno

5; Masuuliyiin

6; Maamullo

7; Maareeyayaal

8; Maayarro

9; Madaxdhaqmeed

10; Mudanayaasha Guurtida Wakiilada Iyo Golayaasha Deegaanka

1; Madaxwayne waa awooda ugu saraysa qaranka  waa hogaamiyaha siyaasadeed waxkasta  oo mudo xileedkiisaa  dalka ka Dhacaana isaga ayaa masuul Ka ah Maahmaah Carbeed ayaa tidhaa [Bani aadamku waxay haystaan diinta boqorkooda] waxaana maanta bogaga taariikhda diiwaankooda ku jira boqoro Madaxwaynayaal Wasiiro Siyaasiyiin wadamadoodii  u horseeday Musumaasuq oo maanta shacabkii ay xukumayeen la ildaranyihiin colaado gaajo iyo cidhiidhi nololeed .

2: ; Muxaafid iyo Mucaaradba siyaasiyiinta saaxada ku borotamaya  waa rag muuqooda lawada garanayo maamulkoodana la soo tijaabiyay  iyadoo aynu ku soo koobi karno . Madaxdii Shalay, Madaxda Maanta, iyo Madaxda Barri, mabda ay ku kala duwan yihiina aanu jirin waxaanay ku dhuumaalaystaan xisbiyada siyaasada marba xisbi galaan midna way ka baxaan  iyagoo ka raadinaya fursado iyo Awoodo intii hore ka badan  si ay Musuqmaasuq kii hore ka badan uga galaan bulshadan cidhiidhiga nololeed dariska u noqotay iyo qaranka curdinka ah ee Aqoonsi Caalami ah wali dawladaha aduunka ka helin  waxaanay u gulaynayaan sidii ay hantida yar ee wadankani haysto ugu takri fali lahaayeen.

.3: Madaxtooyo waa hawl wadeenada iyo la taliyayaasha gaarka u ah Madxwaynayaasha iyo Boqorada  maamulkooda u horseeday musuqmaasuqa kooxdan  ayaa ah kuwo awood badan u leh ku tagri falka hantida qaranka ee Guurtada iyo ma Guurtada iskugu jirta .

Waxaana hubaala in ayna jirin masuuliyiintani  xillal muuqda  oo Qaranka   ka hayaan waxayna dhamaantood   ka hawl galaan Qasriga Madaxtooyada waana hawlwadeeno aad iskugu dhaw yihiin Madaxwaynaha oo ah shaqsiga awooda Qaranku gacantiisa ku jirto.

4: Maalqabeeno waa mulkiilayaasha Shirkadaha Ganacsiga ama tujaarta ay gacantooda ku jiro dhaqaalaha Wadanku  maamul wanaaga iyo dhismaha dawladnimo oo taabo  galaa waa badbaadada dhaqaalaha  balse Iyagu ma arkaan.

Sidoo Kale qofkasta  oo dalka gudihiisa Jooga waxaa kasoo gala faa’iido waxaana la xaqiijinayaa In  qofkastaa u noolyahay tujaarta bulsho kastaana waxay Ku qiimaysantahay halka ay dhigaan tijaarkoodu ama Maalqabeenkoodu waxaanad  moodaa In Wadanka aynu ku noolahay ee S/land ay ka muuqato Miyi Iyo Magaalaba halka uu dhigay Maalqabeenkoodo .

5; Masuuliyiintu waa gacan yarayaasha u adeega Madaxwaynayaasha boqorada sida Wasiirada Wasiir ku xigeenada Agaasimayaasha guud  kala duwan ee ka taliya Dalalka Afrika iyo Wadamada Dunida Sadexaad ee sharciga iyo xeerarka dalka ay ka  sarayso awooda Madaxwaynaha Boqorka Iyo Masuuliyiinta ka hoos adeegta hadaba masuuliyiintani iyagoo fulinaya awaamiirta  iyo rabitaanka hogaamiyahooda waxay shacabkooda kula kacaan waxkasta oo ka soo burqada maanka iyo maskaxda hogaamiyahooda waxaanay taasi shacabkooda u horseedaa nolol cidhiidhi ah.

6: Maamulo waa  maamulayaasha gacan yarayaasha u ah masuliyiinta aan ku faahfaahiyay qodobka Afraad  waana furayaasha albaabada u fura Musumaasuqa .

Maamuladan ayaa ah kuwa aad u firfiroon oo inta badan hela xogaha qarsoon waxaanay u gacan u haadiyaan Musuqmaasuqa iyagoo masuuliyiinta ka tilmaama una toosiya sidii ay ugu fududayn lahaayeen in si dhibyar loogu tari falo hantida Umadda.

7: Maareeyayaal waa madaxda  maamula goobaha muhiimka ah ama halbawlayaasha ah  Qaranka sida Dakadaha, Wakaaladaha biyaha,

iyo korontada, ee gacanta dawlada ku jira waana madaxda ugu awooda badan dalalka Aafada Musuqmaasuqu xakamaha goosto.

8: Maayaro waa gudoomiyayaasha xukuma magaalooyinka waawayn kuwaasoo shuruucda ku qorani sheegaan in ay u madax banaan yihiin shaqadooda .

Balse dalalka uu xakamaha goosto Musuqmaasuqo waxay noqdaan Madax gaadh adag ka haya  rabitaanka masuuliyiinta qaranka ugu saraysa waxaanay badalkeeda loogu badalaa  laguna maamuusaa  awoodo badan iyo fasax dheer loo siiyo Aafada  Musumaasuqa  iyadoo  balan loo qaado in aan la badali doonin

9;Madaxdhaqmeed waa Suldaanada, Cuqaasha,  Nabadoonada, iyo Odayada magayada la xurmeeyo Sita,  dalkasta oo xakamaha goosto Aafada Musuqmaasuqu waxaa dhaca isku milan bulshada iyo madaxda ah waana ta sobobta in ay bulshadu faraha ka qaadaan dhaqnkii soo jireenka ahaa .

Sidaa darteed waxay hogaamiyayaashu shacabku iyo magacyada qabaailku waxay ka qayb qaataan musumaasuqa waxayna  helaan  awoodo uu ugu habran karo Masuulku  waana difaaca koowaad ee ku gaban karo haduu sharcigu qabto.

10: Mudanayaasha  waa Xildhibaanada, Guurtida, Wakiilada, iyo Golaha Deegaanka, ee shacabku ku soo doortaan nidaamka Dimuquraadiyada ee doorashooyinka tooska ah  ka dhacaan waana xildhibaanada ka wakiilka ah bulshada rayidka ah .

Balse dalalka ay Aafada Musumaasuqu  ku habsato Xildhibaanada ay soo doortaan  waxay maankooda iyo maskaxdoodaba buux dhaafisa sidii ay uga qayb qaadan lahaayeen Aafada Musuqmaasuqa waxayna  si mugleh uga qayb qaataan Aafada Musuqmaasuqa.

isku soo wada duuboo  waxaa bulsho waynta somaliland la gudboon in maanka iyo maskaxdaba ku hayaan masuulkii ay dooran lahaayeen hogaaminta shanta sano ee soo socda.

Qalinkii Abwaan Sacad X Maxamuud Gadhle